Krótka Piłka 4 2006-12-29
10:50:00

System 1-4-3-3

Polegał on na całkowitej wymienności funkcji – obrońcy dublowali napastników i odwrotnie przy wzajemnej asekuracji.

Z kompromisu między ofensywnym stylem 4-2-4, a defensywnym rygorem catenaccio, narodził się całkiem nowy schemat gry, stosowany przez niemal wszystkie ówczesne wielkie drużyny: 4-3-3. Powstał on w głowie Rinusa Michelsa, trenera holenderskiego Ajaxu i stał się najdoskonalszym wynalazkiem taktycznym ubiegłego wieku. Dlatego właśnie nazwano go „futbolem totalnym”.

Ustawienie zawodników wyglądało następująco : trzech obrońców, trzech pomocników i trzech napastników, a za nim (znany już z catenaccio) libero. To on stał się teraz najważniejszym członkiem drużyny. W odróżnieniu od włoskiej taktyki, teraz zadania miał podzielone równo między ofensywę, a defensywę. Można powiedzieć, że libero został w końcu... uwolniony. Był zawsze na swoim miejscu, by asekurować swych obrońców, ale ponieważ nie musiał kryć konkretnego gracza z przeciwnej drużyny, mógł zaangażować się w niespodziewane ataki na bramkę.

Uniwersalność funkcji libero wymagała od zawodnika grającego na tej pozycji bardzo wysokich oraz wyrównanych umiejętności defensywnych i ofensywnych. Musiał to być piłkarz kompletny. Takim graczem był niewątpliwie Franz Beckenbauer. Ze względu na swoje wysokie zdolności strategiczne otrzymała nawet przydomek „Kaizer”, tzn. Cesarz.

Zwiększona liczba pomocników (w stosunku do 4-2-4) polepszyła defensywę oraz organizację gry zespołu. Grali oni najczęściej blisko siebie i ruszali jedną z flanek by wspomóc atak. Trzech napastnicy rozciągali się po całej szerokości boiska i rozpoczynali pressing. Zadanie zdobywania bramek spoczywało na barkach snajpera, który miał być prawdziwym żądłem zespołu.

Futbol totalny
Jednak to nie ustawienie na boisku zadecydowało o tym, że system 4-3-3 nazwano futbolem totalnym. Głównym powodem była całkowita zmiana stylu gry: Na przełomie lat 60. i 70. trener Ajaksu Amsterdam Rinus Michels opracował system gry, zwany futbolem totalnym. Polegał on na tym, że w drużynie, złożonej z jedenastu piłkarzy, nie było wyraźnego podziału na obrońców, pomocników i napastników. Zespół tworzył jedną całość, w zależności od potrzeby obrońca stawał się atakującym i odwrotnie. Bramkarz w koncepcji Michelsa pełnił funkcję ostatniego stopera. System zbudowany był na ciągłej wymianie podań między zawodnikami, którzy tym samym nie tracili ze sobą kontaktu, cały czas przesuwając się na połowę przeciwnika. Ciągły ruch na boisku, zmiany pozycji i tempa powodowały, że rywale nie wiedzieli kogo mają pilnować i nie byli w stanie przewidzieć kolejnego zagrania. Michelsowski Ajax jako pierwszy zaczął stosować pressing i pułapki ofsajdowe. System sprawdził się w praktyce, bowiem drużyna z Amsterdamu w ciągu sześciu lat pracy Michelsa zdobyła cztery mistrzostwa Holandii oraz Puchar Mistrzów. W 1974 roku Michels został selekcjonerem reprezentacji, w której futbol totalny znalazł jeszcze lepszych wykonawców, bowiem do piłkarzy Ajaksu dołączyli także gracze Feyenoordu Rotterdam, w sezonie 1973-74 triumfatora Pucharu UEFA.